Mùa đông năm nay tiếp tục cho thấy những diễn biến khác thường khi thời tiết trong giai đoạn chính đông không còn theo quy luật khí hậu thông thường. Nhiều ngày gần đây, nhiệt độ tại miền Bắc duy trì ở mức ấm.
Vì sao miền Bắc nóng bất thường giữa mùa đông?
Những ngày gần đây, thời tiết miền Bắc ghi nhận trạng thái nắng hanh, nhiệt độ tăng cao bất thường so với trung bình nhiều năm. Tuy nhiên, diễn biến này sẽ sớm chấm dứt khi các đợt không khí lạnh tăng cường bắt đầu ảnh hưởng mạnh vào dịp Giáng sinh.
Mùa đông năm nay ghi nhận nhiều diễn biến bất thường ngay từ những ngày đầu. Ngày rét đầu mùa xuất hiện rất sớm, từ 23/10, trong khi trung bình nhiều năm phải sang tháng 11 miền Bắc mới bắt đầu có ngày rét, với nhiệt độ trung bình ngày xuống dưới 20 độ C.
Miền Bắc nắng ấm dài ngày giữa mùa đông. Ảnh: Tuấn Anh
Bước sang tháng 11, thời tiết tiếp tục đi ngược quy luật khí hậu. Thay vì trạng thái khô hanh đặc trưng, miền Bắc lại xuất hiện đợt nồm ẩm hiếm gặp vào đầu tháng. Cùng thời điểm này, nhiệt độ ghi nhận mức thấp nhất kể từ năm 2017.
Đến tháng 12 – thời điểm chính đông – thời tiết lại đối lập hoàn toàn. Thay vì các đợt rét theo quy luật, miền Bắc trải qua chuỗi ngày nắng ấm kéo dài. Thống kê từ đầu tháng 12 đến nay cho thấy, tại Thủ đô Hà Nội mới chỉ có 2 ngày rét. Trong khi đó, số ngày rét trong 5 năm gần đây đều cao hơn đáng kể, dao động từ 8 đến 18 ngày, thậm chí 3/5 năm đã xuất hiện các ngày rét đậm, với nhiệt độ trung bình ngày dưới 15 độ C.
Không chỉ riêng Hà Nội, hầu khắp khu vực miền Bắc đều ghi nhận nền nhiệt cao hơn so với trung bình nhiều năm. Nhiệt độ trung bình từ đầu tháng 12 đến nay phổ biến cao hơn từ 1,5 đến 2,5 độ C, cá biệt có nơi cao hơn tới 3 độ C.
Mùa đông năm nay tiếp tục cho thấy những diễn biến khác thường khi thời tiết trong giai đoạn chính đông không còn theo quy luật khí hậu thông thường. Nhiều ngày gần đây, nhiệt độ tại miền Bắc duy trì ở mức ấm, người dân chỉ cần mặc một lớp áo khoác nhẹ thay vì nhiều lớp áo dày như các năm trước.
Theo phân tích, nguyên nhân của hiện tượng này là do sau các đợt không khí lạnh hoạt động mạnh vào giai đoạn đầu mùa, đến giữa mùa, không khí lạnh suy yếu và lệch nhanh ra phía Đông. Đồng thời, dòng xiết trong đới gió Tây trên cao – dòng dẫn của không khí lạnh – cũng hoạt động yếu hơn mức trung bình và chủ yếu ở các vĩ độ cao.
Theo các chuyên gia khí tượng thủy văn, hiện tượng thời tiết “nóng như mùa hè” giữa mùa đông tại miền Bắc chủ yếu do ba nguyên nhân chính:
Thứ nhất, nắng hanh cường độ mạnh. Khi không khí lạnh tràn về nhưng mang theo khối khí khô, bầu trời ít mây, bức xạ mặt trời chiếu trực tiếp xuống bề mặt đất, khiến nhiệt độ ban ngày tăng cao, dù ban đêm vẫn có cảm giác lạnh.
Thứ hai, áp thấp nóng phía Tây phát triển mạnh. Khi vùng áp thấp này lấn sang phía Đông, nó có thể làm suy yếu hoặc đẩy lùi không khí lạnh, gây ra những đợt nóng cục bộ ngay trong mùa đông.
Thứ ba, tác động của biến đổi khí hậu và hiện tượng El Nino. Xu hướng nóng lên toàn cầu khiến các đợt không khí lạnh về ít hơn, yếu hơn và tồn tại trong thời gian ngắn, tạo điều kiện cho các khối khí nóng chiếm ưu thế.
Miền Bắc vẫn chưa rét đậm dù có không khí lạnh tăng cường
Theo phân tích, khả năng chuỗi ngày thời tiết ấm này tiếp tục kéo dài đến dịp Noel là khá cao. Dự báo trong tuần tới, dù có thêm các đợt không khí lạnh tăng cường, miền Bắc vẫn chưa thể xuất hiện rét đậm như mọi năm.
Cụ thể, không khí lạnh tăng cường dự kiến ảnh hưởng vào đêm nay và các ngày 24–25/12, song cường độ yếu và lệch về phía biển. Do đó, đợt này chủ yếu gây mưa nhỏ về đêm và sáng, trời chỉ rét nhẹ vào sáng sớm. Nhiệt độ thấp nhất tại Thủ đô Hà Nội dao động 17–19 độ C. Đến trưa và chiều, khi có nắng, không khí ấm lên rõ rệt, nhiệt độ cao nhất có thể đạt 26–27 độ C.
Riêng giai đoạn từ 25 đến 27/12, thời tiết được dự báo chuyển rét hơn, với trạng thái rét cả ngày. Nhiệt độ ban ngày giảm xuống khoảng 22 độ C, ban đêm dao động 14–18 độ C.
Như vậy, khả năng xảy ra rét đậm, rét hại tại miền Bắc trong mùa đông năm nay có thể đến muộn hơn trung bình nhiều năm. Thay vì thường xuất hiện vào nửa cuối tháng 12, rét đậm, rét hại có thể lùi sang tháng 1.
Theo nhận định mới nhất từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, trong các tháng 1–2/2026, nền nhiệt tại các tỉnh miền Bắc được dự báo cao hơn trung bình từ 0,5–1,0 độ C, khiến hoạt động của không khí lạnh có xu hướng yếu hơn trung bình nhiều năm, dù vẫn có thể xuất hiện các đợt rét đậm, rét hại.
Ông Nguyễn Văn Hưởng, đại diện Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết, cần đề phòng khả năng xuất hiện các đợt rét đậm, rét hại làm nhiệt độ giảm sâu, đặc biệt tại khu vực vùng núi phía Bắc, có thể kèm theo các hiện tượng sương muối, băng giá trong tháng 1 và nửa đầu tháng 2/2026.
